جلسه نقد فیلم به محاکمه ده نمکی تبدیل شد
مسعود ده نمکی متولد سال 1348 در آذربایجان شرقی و شهرستان اهر است. وی سردبیری دو هفته نامه شلمچه و جبهه را برعهده داشت. وی در سال 1382 اولین مستند خود را با عنوان "فقر و فحشا" ساخت و سپس مجموعه‌های دیگری با عناوین "کدام استقلال؟کدام پیروزی؟" ، "اخراجی‌ها" ، "اخراجی‌ها 2" و "دارا و ندار" را ساخت.
تمام آثار ویدیویی ده نمکی دارای حاشیه‌های فراوان و نقدهای گسترده‌ای بوده است. که این نقدها در جریان پخش سریال "دارا و ندار" در ایام نوروز به اوج خود رسید و چندین و چند نقد از این سریال منتشر شد .
به گزارش خبرنگار جهش در ابتدای این مراسم بخش‌هایی از سریال دارا و ندار پخش شد و در هنگام پخش این قسمت‌ها تعدادی DVD در بین دانشجویان تقسیم شده که این لوح‌های فشرده حاوی یک قسمت از برنامه "دیروز امروز فردا" با حضور دهنمکی بود و پس از آن مسعود دهنمکی با اشاره به اینکه "اغلب دوستان به حاشیه‌ها می‌پردازند" گفت : "ما می‌خواهیم به فاصله طبقاتی بپردازیم. فقر مقوله‌ای جدید نیست و تاریخ بشریت درگیر آن بوده. کنار آمدن با آن در جوامع می‌تواند به یک زندگی بهتر و ایده‌آل بینجامد."
وی در توضیح اولین مستند خود با عنوان "فقر و فحشا" یادآور شد "در فقر و فحشا هم فاصله طبقاتی مطرح شد. فیلم و کتاب فقر و فحشا توقیف شد ولی بسیاری از مسئولین را به فکر واداشت و بسیاری از حرف‌های درگوشی گفته شد."
وی همچنین در خصوص مخالفت دولت هشتم با توقیف این مستند گفت : "زمانی که مستند فقر و فحشا توقیف شد ، رئیس دولت وقت در نامه ای خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد متذکر شد که این مستند نگاهی جناحی ندارد و بسیار دلسوزانه و صادقانه ساخته شده است و تعامل شود."
این کارگردان و نویسنده در ادامه به ارائه‌ی توضیحاتی در خصوص فیلم دارا و ندار پرداخت و گفت : "دارا و ندار در قسمت اول با آه ذبیح (علیرضا خمسه) در مورد تیمور(فتحعلی اویسی) شروع شد و در آخر با دعای تیمور برای ذبیح برای شفای مریضش تمام شد و هر دو دعای دارا و ندار به اجابت رسید."
پس از این توضیحات دهنمکی به سوالات دانشجویان دانشگاه شهید رجایی تهران پاسخ داد:
- برای بیان حرف‌های ساختارشکنانه چه مقدار باید صریح بود؟
اول باید ساختار را تعریف کنیم و اینکه ساختار شکن یعنی چه؟! اگر قرار بر رک بودن بود اصلا نباید طنز می‌ساختیم. شما اگر در اشعار مثنوی هم توجه کنید ، در پس اشعار شیرین آن بیانی صریح و منتقدانه و دینی و عرفانی وجود دارد.
- آیا شما از رانت برای ورود به سینما استفاده کردید؟
رانت یعنی چه؟! در سینمای ما کسی که می‌خواهد فیلمی را بسازد باید مراحل قانونی را طی کند. وقتی تهیه کننده مسئولیت را قبول کرد وی مسئول است. اگر معنای واقعی رانت را بخواهید این است که میلیاردها تومان پول مردم را بگیرید و 200 ، 300 میلیون خرج کنید.
- چرا قسمت‌هایی از دیالوگ‌های بازیگران در سریال توسط صدا و سیما سانسور شده است؟
صدا و سیما مخاطب عام دارد و اقشار مختلف را در بر می‌گیرد که با فضای سینما متفاوت است.باید بگویم که سازمان این قسمت‌ها را سانسور نکرده است بلکه از ما خواسته شد که قسمت‌هایی حذف شود و ما با حذف دیالوگ‌ها موافقت نکردیم و به جای حذف دیالوگ از بوق استفاده کردیم که باعث نوعی طنز نیز بشود.
- چرا کاراکترهای دارا و ندار سیاه و سفیدند؟
فیلم کاریکاتوری از واقعیت است. در یک فیلم هر شخصیتی می‌تواند حضور داشته باشد. آدم‌ها سیاه و سفید نیستند. در این فیلم تیمور به دارای خوب تبدیل می‌شود و باید توجه داشت که فقر هر آینه باعث کفر می‌شود و فقر علت بسیاری از آسیب‌های اجتماعی است بمانند دزدی و ... که در هر دو طیف دارا و ندار هم فرئ خوب است و هم فرد بد به عنوان مثل یکی از ندارها را می‌بینیم که به دروغ ادای یک فرد لال را در می‌آورد.
- شما در برنامه‌ی نقد فیلم دارا و ندار در شبکه 5 که با حضور آقای رسایی برگزار شد فرمودید "چون من این فیلم را ساخته‌ام مورد نقد قرار گرفته است". چرا؟
این سوال شما بیشتر دیدگاه سیاسی دارد. به هر حال چیزی که مسلم است این است که هدف جامعه مخاطب است و مخاطب مردم هستند و بین مردم هم دیدگاه‌های سیاسی مختلف وجود دارد. منتقد می‌تواند بگوید من از مردم هستم و نه همه‌ی مردم.
- طبق نظرسنجی که در سایت‌های خبری سریال "دارا و ندار" دارای کمترین مخاطب بوده است. اما شما این نظرسنجی ها را "نظرسازی" خوانده‌اید. دلیل این نام‌گذاری چیست؟
نظرسنجی سایت‌ها –بلانسبت نظرسنجی- یک نظر کارشناسی نیست. به عنوان مثال قبل از انتخابات هر فردی در سایت خود با استناد به نظرسنجی علاقه مندی خود را به فردی از قبل اعلام کرد و آن را پیروز دانست. این سایت‌ها مخاطب عام ندارند و مخاطب آن‌ها یک‌سری مخاطب خاص دارند. مگر چند نفر به سایت‌ها دسترسی دارند که در نظرسنجی شرکت کنند؟! این سایت‌ها از قبل اعلام کرده بودند که قرار است علیه سریال من نقدهای تند بنویسند. این مسئله حتی در سازمان‌ها نیز وجود دارد به عنوان مثال در صدا و سیما هر شبکه فیلم خود را پربیننده تر از سایر فیلم‌ها می‌داند و با مصاحبه‌ای که با مردم انجام می‌دهد قصد در نشان دادن آن دارد. این جا بحث رقابت مطرح است. ولی منتقدان سریال‌های دیگر را در مقابل ین سریال قرار داده‌اند. اگر من هم سریال "خواهر شوهر" می‌ساختم بسیار خنده دار تر می‌شد. من "دارا و ندار" را ساختم. بله این نظرسنجی ها ، "نظرسازی" است.
- اسپانسر شما "ستاد مبارزه با بحران" شهرداری تهران بوده است. اگر اینطور بوده هدف اصلی حامی مالی شما فرهنگ‌سازی و پیشگیری از بحران‌های طبیعی شهر تهران بوده که این مورد در سریال شما دیده نمی‌شود. توجیه شما در این زمینه چیست؟
این به من ارتباطی ندارد.این موضوع به سرمایه گذار و تلویزیون و به رابطه‌ای که تلویزیون با شهرداری برقرار می‌کند و توافق قانونی که انجام می‌گیرد مربوط می‌شود. من از گروه دوام و پیشگیری از بحران اطلاعی ندارم و اما بحث زلزله که اخیرا پیش آمده و مسئله کنترل حوادث به صورت غیرملموس در سریال بیان شده. این سریال قصد نشان دادن ضرورت بازسازی خانه‌های قدیمی خصوصا خانه‌های جنوب شهر را نیز داشت.
به گزارش جهش در پایان این جلسه همچنان سوالات دانشجویان ادامه داشت و زمان کافی برای ادامه جلسه موجود نبود.
