بومرنگ چیست؟
وقتی از بومرنگ صحبت می‌کنیم، یک شیء خمیده به ذهنمان می‌آید که وقتی آن را پرتاب می‌کنیم، دوباره به طرف ما برمی‌گردد. اما حقیقت این است که دو نوع بومرنگ وجود دارد.
بومرنگهایی که ما با آنها آشنا هستیم، همان بومرنگهای بازگشت‌کننده هستند که از جنس چوب یا پلاستیک یا هر ماده سبک دیگری ساخته می‌شوند. این بومرنگها معمولاً دو جزء یا دو بال دارند، البته امروزه می‌توانید بومرنگهایی با سه یا چند بال پیدا کنید. بیشتر بومرنگهای بازگشت‌کننده سی تا شصت سانتی‌متر طول دارند و بیشتر برای ورزش و بازی استفاده می‌شوند. در صورتی که این بومرنگها به شکل صحیح پرتاب شوند، یک مسیر دایره‌ای را در هوا طی می‌کنند و سپس به نقطه شروع برمی‌گردند، اما این بومرنگها برای شکار مناسب نیستند، چرا که اولاً هدف‌گیری با آنها مشکل است و ثانیاً در صورتی که به شکار برخورد کنند، دیگر برنمی‌گردند!
اما یک نوع دیگر از بومرنگها هستند که اصلاً برای برگشتن طراحی نشده‌اند. البته این بومرنگها هم از نظر ظاهری یک چوب خمیده هستند، اما بزرگ‌تر و سنگین‌تر و معمولاً بیش از یک متر طول دارند. بال این بومرنگها طراحی خاص بومرنگهای بازگشت‌کننده را ندارد و به همین دلیل به نقطه اول خود برنمی‌گردد، اما به خاطر شکل خمیده‌ای که دارد، به راحتی در هوا پرواز می‌کند و قادر است مسافت نسبتاً زیادی را با سرعت خوبی طی کند. از طرفی هم نشانه‌گیری با آن راحت‌تر است. به همین دلیل این بومرنگها برای شکار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چرا بومرنگ پرواز می‌کند؟
اگر شما یک تکه چوب معمولی را پرتاب کنید، هیچ گاه به خوبی بومرنگ پرواز نمی‌کند. مهم‌ترین نکته این است که بومرنگ برخلاف یک چوب معمولی از دو بال تشکیل شده است. این باعث می‌شود که بومرنگ حول نقطه وسط دو بال خود بچرخد که باعث تثبیت حرکت آن در هوا می‌شود. به همین دلیل بومرنگها نسبت به یک تکه چوب معمولی مسیر طولانی‌تری را طی می‌کنند و به خوبی پرواز می‌کنند.
بال بومرنگ صاف نیست، بلکه مانند بال هواپیما، یک طرف آن صاف و طرف دیگر آن محدب است. این مسئله باعث می‌شود حرکت مولکول‌های هوا در سطح محدب آن سریع‌تر از سطح صاف آن باشد. بنابراین بین دو سطح آن اختلاف فشار هوا ایجاد می‌شود. به همین دلیل زمانی که بومرنگ در حال حرکت است، به علت وجود فشار هوای بیشتر در یک طرف، به سمت دیگر هل داده می‌شود. اما اگر دقت کنید، متوجه می‌شوید که بومرنگ بیش از هر چیز شبیه ملخ هواپیما یا هلی‌کوپتر است که به جایی متصل نشده باشد. همان طور که می‌دانید، ملخ هواپیما و هلی‌کوپتر، باعث حرکت مستقیم و رو به جلو در جهت محور ملخ می‌شود. بنابراین در صورتی که بومرنگ را به طور عمودی گرفته و پرتاب کنیم، به سمت راست یا چپ حرکت می‌کند و برعکس در صورتی که آن را به طور افقی بگیریم، به سمت محور خود، یعنی به طور عمودی و مثل یک هلی‌کوپتر بالا می‌رود تا از چرخش بایستد و نیروی جاذبه آن را به زمین برگرداند. با این حال می‌دانیم که عملاً حرکت بومرنگ به این شکل نیست. چرا؟
چرا بومرنگ برمی‌گردد؟
برخلاف ملخ هلی‌کوپتر و هواپیما که زمانی شروع به چرخش می‌کند که خود وسیله کاملاً ساکن باشد، شما بومرنگ را .پرتاب" می‌کنید. بنابراین بومرنگ علاوه بر حرکت چرخشی ملخ، یک حرکت چرخشی در هوا هم دارد. هر کدام از لبه‌های بومرنگ که در سمت بالای محور چرخش آن قرار داشته باشد، در جهت پرتاب بومرنگ می‌چرخد و سرعت چرخش آن با سرعت حرکت بومرنگ جمع می‌شود، در حالی که لبه دیگر در خلاف آن جهت می‌چرخد. این به آن معناست که با اینکه هر دو لبه با یک سرعت می‌چرخند، اما سرعت حرکت یکی در هوا بیشتر از دیگری است. این تفاوت سرعت باعث ایجاد دو نیروی متفاوت از سمت دو بال بومرنگ می‌شود و برآیند این دو نیرو، نیرویی می‌شود که از سمت بالای محور چرخش به بومرنگ وارد می‌شود. حالا برای امتحان، یک چرخ بردارید و وقتی در حال چرخیدن است، نیرویی از سمت بالا به آن وارد کنید. چه اتفاقی می‌افتد؟
چرخ به سمت راست یا چپ منحرف می‌شود، یعنی نیرویی که به جسمی ساکن وارد می‌کنید با نیرویی که به همان جسم در حال چرخش وارد می‌کنید، دو اثر کاملاً متفاوت دارد. دلیل آن هم این است که قبل از اینکه نیرو بتواند اثر کند، نقطه اثر آن به علت چرخش چرخ می‌چرخد و در حقیقت نیرو به جای بالا از سمت جلو وارد می‌شود. همین مسئله در مورد بومرنگ نیز صادق است، یعنی نیرویی که در اثر عدم تساوی سرعت حرکت دو بال در هوا ایجاد شده، اگرچه از سمت بالا به بومرنگ وارد می‌شود، اما باعث می‌شود بومرنگ به سمت چپ یا راست منحرف شود. به این ترتیب بومرنگ کم کم به یک سمت چرخیده و با طی کردن یک مسیر دایره‌ای، به دست شما برمی‌گردد.
بومرنگ را می‌توان به شیوه‌های متفاوتی پرتاب کرد، اما نکته مهم این است که آن را درست پرتاب کنید، یعنی با توجه به نیروهایی که به آن وارد می‌شود، با یک سرعت و زاویه مناسب آن را طوری پرتاب کنید که یک مسیر دایره شکل را طی کرده و به دست شما برگردد. در حقیقت شکل و طراحی مناسب بومرنگ فقط نیمی از کار است. بومرنگ خودش پرواز نمی‌کند، شما باید آن را درست پرتاب کنید!
بومرنگ از کجا آمده؟
در واقع ساختن بومرنگ فقط یک اتفاق بوده است. انسانهای اولیه از تکه‌های چوب برای شکار استفاده می‌کردند و در طبیعت هم چوب منحنی زیاد پیدا می‌شود. احتمالاً آنها کم کم به این نتیجه رسیده‌اند که چوبهای منحنی بهتر از چوبهای معمولی پرواز می‌کنند، در نتیجه شکل دادن به چوبها را آغاز کردند. به این ترتیب اولین بومرنگها که البته بازگشت‌کننده نبودند، ساخته شدند. قدیمی‌ترین بومرنگی که تاکنون پیدا شده، مربوط به بیست هزار سال قبل است و توسط مردم لهستان ساخته شده است. راجع به تاریخچه بومرنگهای بازگشت‌کننده اطلاعات زیادی در دست نیست، اما معمولاً استرالیایی‌ها را صاحب این اختراع می‌شناسند، شاید یک مرد استرالیایی یک روز بومرنگی ساخت که به طور اتفاقی زاویه دو بال آن کم‌تر بود و بومرنگ می‌توانست دور بزند... شاید... به هر حال بومرنگها برمی‌گردند!
چگونه بومرنگ به سوی ما باز می گردد؟
یکی از اسلحه های قدیمی و عجیبی که تا کنون بشر ساخته بومرنگ است. واژه ی « بومرنگ » از قبیله ای در « ویلز جنوبی جدید » به یادگار مانده که مردم آن جا از روزگار قدیم این اسلحه را به همین نام می خواندند.
گرچه بومرنگ چیزی بیش از یک چماق سر کج نیست، ولی سال ها علم را دچار معما ساخته بود. کسی نمی دانست چرا و چگونه وقتی که آن پرتاب می شود این گونه در هوا چرخ می خورد.
اسلحه بومرنگ را قبایل وحشی استرالیا، شمال شرقی افریقا و جنوب هندوستان و نیز سرخ پوستان « هوپی » در آریزونا، به کار می بردند.
بومرنگ، بر دو نوع است:
1 - بومرنگی که باز می گردد.
2 - بومرنگی که باز نمی گردد.
بومرنگی که باز نمی گردد شکلش تقریباً راست بوده، وزنش هم سبکتر از بومرنگ نوع اول است.
این نوع بومرنگ اسلحه کشنده ای است و می گویند بومیان با پرتاب آن می توانند حیوان کوچکی را از وسط دو نیم کنند.
اما بومرنگی که باز می گردد همان است که در جهان بیشتر شناخته شده. بومیان استرالیا بیشتر آن را اسباب بازی می دانند نه یک اسلحه جدی. البته گاهی با پرتاب آن پرندگان کوچک را می کشند.
این نوع بومرنگ از چوب سفتی ساخته می شود. شکلش خمیده است، به طوری که زاویه ای بین 90 تا 120 درجه تشکیل می دهد. یک طرف آن صاف و پهن است ولی طرف دیگرش را کوژ ساخته اند.
بازوان شخص پرتاب کننده، بر خلاف جهت یکدیگر، خیلی کم خم می شوند به طوری که نسبت به سطح هموار فرضی که از مرکز بومرنگ امتداد می یابد باید فقط حدود 2 درجه فاصله داشته باشد. آنگاه بر اثر فشار هوایی که بر سطح محدب بومرنگ وارد می آید و نیز به کمک تابی که به هنگام پرتاب شدن بر می دارد، دایره ای در فضا می سازد که دوباره به سوی پرتاب کننده اش، باز می گردد. خانه به دوشان وحشی استرالیا با پرتاب بومرنگ صحنه بسیار جالبی پدید می آورند. آنان به گونه ای آن را پرتاب می کنند که تا 10 متر در خط مستقیم می رود، سپس دایره ای به قطر 15 متر در هوا می سازد و دوباره به سوی پرتاب کننده باز می گردد. آنان حتی می توانند بومرنگ را به گونه ای پرتاب کنند که نخست با زمین تماس بگیرد، سپس در هوا دایره ای بسازد و آن گاه به سوی پرتاب کننده باز گردد.
بومرنگ را در حالی که مچ دست به طرف پایین خم شده پرتاب می کنند.
در ضمن، برخی از بومرنگ ها چنین شهرت گرفته اند که می توانند پیش از بازگشت، 130 متر در هوا سیر کنند.
